Rondom St. Martinus - Langs Heilige Huizen

KLOOSTERKAPEL 1785
Vroenhof 87, 6301 KE Valkenburg aan de Geul. Voormalige parochiekerk St. Martinus, thans kloosterkapel. Koor, 1785, van mergel. Schip en toren met knobbelspits uit 1927. De, op historische grond gelegen kapel, ligt aan de oude doorgaande weg Valkenburg-Meerssen. Aan de noordzijde ligt een klein plantsoen, aan de zuidzijde ligt tegenwoordig het verzorgingshuis Vroenhof. Eenbeukige, in gotische stijl gebouwde kerk met westtoren, koor en een toren met ui-vormige spits. Van de rond 1100 gebouwde Romaanse kerk was vóór 1927 aan de zuidzijde nog enig muurwerk aanwezig. Tussen 1553 en 1587 verrees aan de noordzijde een tweede beuk, in het laatste kwart van de 16e eeuw gevolgd door een toren. Van 1680 tot 1808 was de kerk simultaankerk voor katholieken en protestanten. In opdracht van Florus de Savour en Elisabeth Habets verving men in 1785 het Romaanse koor door het huidige vierzijdig gesloten koor. Na de buiten gebruikstelling van de kerk in 1808 verviel het gebouw. In de 19e eeuw verdwenen zowel de noordbeuk als de toren. Met behoud van het koor volgde in 1927 de herbouw op oude fundamenten. Het werd de kloosterkapel van de congregatie der Kleine Zusters van St. Joseph. Momenteel is het de kapel van het bejaardenoord.

MARTINUSKAPEL 1932
Kruising Putweg-'s Heerenbeemden voetpad, 6301 KL Valkenburg aan de Geul.
De kapel ligt aan de rand van het dorp, aan het begin van een fraai wandelgebied langs de Geul. Twee grote bomen markeren de kapel. Open, witgepleisterde kapel met wolfdak en spitbogige opening. De kapel werd in 1932 gebouwd op initiatief van pastoor Ribbergh. St. Martinus was de oude patroonheilige van de parochiekerk. In 1999 is de kapel gerestaureerd. Eens in de drie jaar doet de kapel dienst als rustaltaar tijdens de sacramentsprocessie, die hier met Pinksteren wordt gehouden. De witgepleisterde kapel heeft een zwart basement. Aanzijkanten is een rechthoekig raampje aan gebracht. Het wolfdak heeft zwarte natuurstenen leien, zodat het geheel een zwart-witte uitstraling heeft. Ook het interieur is witgepleisterd. De raampjes bevatten mooie glas-in-loodramen van Henri Jonas. Links is St. Gerlach afgebeeld, rechts St. Servatius. Boven het altaar een keramische beeld van de hand van Charles Vos van St. Martinus die zijn mantel deelt met de bedelaar.

CALVARIE- OF BOSKAPEL eerste helft 19 eeuw
Stevensweg/Meerssenderweg 30-34, 6301 PJ Valkenburg aan de Geul. De oorspronkelijke kapel in het Smallenbosch te Houthem stond bij een in 1825 afgebroken kluizenaarshut. Zeer open niskapel van mergel met classicistische elementen. Een klassieke boog, ondersteund door fraaie kapitelen, overwelft een halfronde absis. De boog en de kapitelen zijn in verschillende kleuren geschilderd. De hemel van de absis is lichtblauw. Tegen de achterwand hangt een groot, houten kruis, waaraan vroeger een corpus hing. Naast het kruis zijn links en rechts consoles aangebracht waarop vroeger beelden stonden van Maria en Johannes, zoals dat bij een Calvariegroep gebruikelijk is. Blijkens een ingekerfde inscriptie in de boog boven aan de kapel is deze uit 1939. De kapel ligt in een privé-bos achter Villa De Kluis uit 1901. Ze is met moeite bereikbaar langs een overwoekerd pad. De Heemkundevereniging Houthem tracht de kapel te behouden en de weg er naar toe meer toegankelijk te maken.

H. FAMILIEKAPEL 1894
Strabeek 31, 6301 HP Valkenburg aan de Geul.
De kapel is opgetrokken uit mergel behalve de bakstenen boog boven het smeedijzeren hekwerk. De sluitsteen van de boog bevat het jaartal 1894 en de initialen B. Ph. van de bouwheer, Bernhard Philippi. Het dak is gedekt met zogenaamde kruispannen. Aan de zijkanten ervan zijn houten sierlijsten aangebracht. Op de kapel staan twee kruisen. Aan de achterzijde een smeedijzeren exemplaar met een weerhaan erop bevestigd. Op het fronton van de voorgevel staat een mergel kruis. In de voorgevel is ook nog een nis, waarin een mergelbeeldje van de H. Familie is geplaatst, gemaakt door J. Lemmens. Het interieur van de kapel is sober. Tegen de achterwand bevindt zich een altaar uit mergel, waarvan het vooruitspringend middendeel versierd is met Het Lam Gods. Boven het altaar is weer een nis.
Op het altaar staan drie gipsen beelden van Jesus, Maria en Joseph. Het plafond heeft een kruisgewelf met een ronde sluitsteen in het midden. De vloer is belegd met een veelkleurig tegelmozaïek. De kapel is van binnen en van buiten wit gekalkt met uitzondering van de blauwe sierboog boven het altaar. Eens in de drie jaren doet ze dienst als rustaltaar voor de sacramentsprocessie met Pinksteren.

Meer info: Heemkundevereniging Houthem